Feit, Fake of Filter, hoe word jij beïnvloed?

Kinderen in de waarom fase kunnen vragen stellen en vooral blijven stellen:
Hoe laat wordt het donker? Waarom wordt het donker? Waarom is het overdag licht?

Soms is dat vermoeiend. Zeker als u moet antwoorden dat u het niet weet en uw kind vervolgens vraagt “Waarom niet?”

 

Google

Met het internettijdperk is het in ieder een geval een stuk makkelijker geworden om antwoorden te vinden. Zoeken op internet is een dagelijkse bezigheid, ook voor kinderen. Bijvoorbeeld als zij een spreekbeurt moeten maken of bij het maken van huiswerk.

Weet je het niet, dan kijk je even op Google. Een simpele vraag levert miljoenen hits op waaruit een selectie gemaakt moet worden. Want wat is waar? En klopt deze informatie?
Want iedereen kan van alles online zetten. Doordat wij zelf ook (social) media gebruiken, zijn wij ook mediamakers.

De hele dag zijn we bezig met media en de jonge generatie is massaal online te vinden. Maar wat is eigenlijk de invloed van media op onszelf en hoe beïnvloeden wij anderen?
Hoe is te bepalen of de informatie die je vindt betrouwbaar is?

 

Week van de mediawijsheid

De Week van de Mediawijsheid vraagt aandacht voor kritisch, leerzaam en vooral positief mediagebruik. De vraag die dit jaar centraal staat is:

“Wat is de invloed van media?”

Juist omdat er zoveel informatie beschikbaar is, wordt het moeilijk onderscheid te maken. Iedereen kan informatie online zetten die andere kunnen overnemen en weer verder delen. Maar ook op social media, worden foto’s en berichten gedeeld. Deze informatie heeft invloed hoe wij onszelf maar ook de wereld om ons heen zien.

 

Informatievaardigheden

Om zich bewust te zijn van de invloed van media op ons, ons zelfbeeld en om feit en fake te onderscheiden, hebben kinderen informatievaardigheden nodig en een kritische blik.
Over welke vaardigheden hebben we het dan?

Vaardigheid 1: Zoeken: hoe doe je dat?
Wat is een goede onderzoeksvraag? Wat staat er precies in de tekst? Voor wie is het
bedoeld?

Vaardigheid 2: Beoordelen: hoe weet je dat informatie betrouwbaar is?
Van wie is de informatie? Wat wil die persoon ermee bereiken? Kan ik het nog ergens anders vinden, zijn er meerdere bronnen?

Vaardigheid 3: Verwerken: hoe ga je om met de informatie die je hebt gevonden?
Mag ik zomaar alles overnemen? Hoe schrijf ik het goed op?

Deze vaardigheden helpen kinderen feit van fake te onderscheiden. Kinderen zonder deze vaardigheden nemen vaak informatie klakkeloos over, zonder zich te realiseren dat het niet kan kloppen. Of ze verdwalen in de grote hoeveelheden informatie die ze vinden.

 

Misleidende media

Media kunnen misleidend zijn en informatie gekleurd weergeven. Denk maar aan reclame, alleen dan is het duidelijker vanuit welk perspectief de informatie gedeeld wordt en dit is niet altijd het geval. Vaak is het veel moeilijker om te ontdekken of het gaat om een objectief bericht of niet. Bijvoorbeeld populaire vloggers poseren vaak in bepaalde kleding, omdat zij er betaald voor krijgen, niet omdat zij het zelf zo fijn vinden om te gebruiken.

Informatievaardigheden en het hebben van een kritische blik, kunnen helpen om een zaak van meerdere kanten te bekijken. En zo een beter beeld te vormen van wat er daadwerkelijk klopt van een bericht zodat je een objectief oordeel kan vellen.

Tegenwoordig hebben wij ook te maken met de “filter bubble”, wat het een stuk moeilijker maakt om een situatie vanuit meerdere standpunten te bekijken. Zo wordt de informatie die niet bij uw standpunt past weggelaten.

 

Wat is een filter bubble?

De filter bubble is het verschijnsel waarbij websites en zoekmachines hun resultaten afstemmen op jouw (eerdere) online zoekgedrag.

Online zijn, dingen opzoeken, mails versturen, berichten posten, als u surft over het web wordt er een profiel gemaakt. Dat profiel geeft aan wie u bent, wat u leuk vindt en wat uw interesses zijn. Wanneer zoekgegevens op internet worden bijgehouden kan in kaart worden gebracht wat iemands interesses zijn. Om vervolgens te voorspellen waar diegene waarschijnlijk wel of juist niet op zoekt. Zo werkt ook de filter bubble. Bij nieuwe zoekopdrachten wordt alles weggelaten wat niet past bij uw profiel. Dat wordt weggefilterd en zo ontstaat voor elk persoon zijn eigen ‘filter bubble’.

Test: zoek eens met verschillende mensen naar hetzelfde woord op google, de kans is groot dat u allemaal andere resultaten krijgt.

Een mooi filmpje van Eli Pariser, die de filter bubble uitlegt aan de hand van twee vrienden die beide zoeken via Google op de term Egypte. Hun zoekresultaten verschillen enorm, als gevolg van hun surfgeschiedenis.

De filter bubble zorgt voor gekleurde informatie. In plaats van objectieve zoekresultaten. Daarmee is het een stuk lastiger geworden om zelf een kritische houding te ontwikkelen en een mening te vormen die gebaseerd is op meerdere bronnen. Terwijl dit juist, en zeker ook voor kinderen zo belangrijk is!

 

Onthoud:

Geloof niet alles wat u hoort of leest, maar stel vragen, wees kritisch en zoek naar betrouwbare informatie.

 

Mediadebat

Tijdens de week van de media worden er allerlei activiteiten georganiseerd. Een van die dingen is een mediadebat. Dat is ook leuk voor thuis!

Organiseer een mediadebat met elkaar. Bespreek met elkaar verschillende vragen of stellingen. Het doel van dit debat is om te ontdekken hoe u of uw kind wordt beïnvloed door wat zij zien of online posten. Het gaat niet om goed of fout. Dus wees vooral een OEN en laat OMA thuis!

 

Voorbeeldvragen of stellingen:

Gebruik de stellingen of de vragen om met elkaar te praten. Probeer door te vragen op de reacties van anderen.

  • Als een post “viral” gaat, dan is het zeker waar
  • Welk online nieuws heb jij wel eens gelezen waarvan jij je afvroeg of het waar was?
  • Ik spreek de waarheid op facebook

Is het alleen maar posten van positieve berichten op je facebook de ‘waarheid’ spreken?
Post je ook dingen als jij je verveelt, onzeker bent of verdrietig of boos?
Wat voor invloed hebben jouw posts op anderen?
Hoe beïnvloeden anderen jou?

  • Vloggers hebben geen invloed op mij

Heb jij wel eens iets gekocht waar een vlogger reclame voor maakte?
Zo ja, wat?
Hoezo besloot je het te kopen?
Wat heeft een vlogger eraan om reclame te maken over een product?

  • Iedereen die een foto post op instagram gebruikt een filter

Hoezo gebruik je een filter?
Zie jij het als iemand een filter heeft gebruikt?

Kijken naar filmpjes en deze met elkaar bespreken is ook een laagdrempelige manier om met elkaar in contact te komen. Wij hebben twee verschillende opgezocht.

          • Wat herken jij uit het filmpje? Wat niet?
          • Wat voor invloed heeft het op jou?
              • Wat zijn de voordelen van social media?
              • Wat zijn de nadelen van social media?
Jonger Helpt!

Wilt u meer weten over mediawijsheid of hoe u met uw kinderen hierover het gesprek kan aangaan? Of bent u benieuwd wat de mogelijkheden zijn voor uw school? Neem dan vrijblijvend contact met ons op.

[hr]

Bronnen:

Fotocredit