Een opvoedmethode

Afgelopen maand las ik, Camiel, in het NRC een stuk over de RIE-methode. Een methode die is over komen waaien uit Amerika. De RIE-methode is in Nederland nog niet zo bekend, RIE staat voor Resources for Infant Educarers. Bekender in Nederland zijn Montessori en Pikler. Dit stuk inspireerde mij om hier ook wat over te schrijven.

Zoals altijd met een methode kun je kiezen om er je way of life van te maken. Maar wat mij betreft is balans het keyword voor een goede en gezonde opvoeding.
Desalniettemin zijn er belangrijke punten uit deze methoden te halen die van positieve invloed kunnen zijn op het creëren van zelfvertrouwen bij jouw kind.

Eerst even wat belangrijke punten uit deze drie methoden op een rijtje. Het overlapt elkaar wel en reageer gerust als ik het niet helemaal juist heb of het verkeerd begrepen heb, maar mijn ervaring en zoektocht leverde mij de volgende inzichten op.

#RIE

Respect is een ontzettend belangrijk woord bij de Rie-methode: Ga ervan uit dat je baby een intelligent wezen is en tot heel veel zelf in staat. Bedenk je dat je baby zelfs zichzelf kan voeden vanaf het moment dat het geboren is.  Je baby vindt de weg naar de borst door hem op je buik te leggen. Respectvol met je baby omgaan doe je volgens RIE op de volgende manieren:

  • Respecteer je baby: Pak je baby niet zomaar op maar vertel hem wat je gaat doen. Ik ga je nu verschonen, ik ga je nu oppakken / wegleggen. Verplaats je in de baby, door je voor te stellen dat  je straks een oud en hulpbehoevend mensje bent en mensen gaan zomaar ineens jouw billen afvegen. Let hierbij ook op je woordkeuze, praat in gewone zinnen. Zo leert je baby nieuwe woorden.
  • Bewegingsvrijheid: Geef je baby de ruimte en kans zichzelf te bewegen. Creëer een veilige speelplek met voldoende ruimte om te ontdekken en bewegen.
  • Observeer en leer: Observeer je kind en grijp niet altijd direct in. Geef het de kans zelf een oplossing te vinden. Met als beloning een BOOST zelfvertrouwen wanneer het gelukt is!
  • Huilen mag: Een speen is niet direct het hulpmiddel waar aanhangers van de RIE methode om staan te springen. Het is een hulpmiddel voor de ouders, maar baby’s huilen nu eenmaal en je mag ze ook de kans geven te huilen. Waarom? Zodat ze leren zichzelf tot rust te brengen.

De oprichtster en bedenker van de RIE methode is Magda Gerber. Ik bekeek via you-tube onderstaand interview en ik moet zeggen, die vrouw inspireert mij wel.

#Montessori

Montessori is een methode die al veel bekender is in Nederland. Denk alleen maar aan de Montessorischolen. De attitude van de opvoeder is hierbij erg belangrijk, evenals een interessante omgeving waarin kinderen kunnen ontdekken en ervaren en veel ZELF kunnen doen. In Nederland zijn er Montessorischolen zodat de opvoeding zich niet alleen richt op thuis. De kernwaarde van Montessori zijn:

  • Respect en communicatie: Belonen mag maar zonder oordeel. Je kan beter zeggen het is je gelukt, dan mooi of goed. Daar zit al een oordeel aan. Ook hier geldt een toon die aansluit op het kind. Dat wil niet zeggen dat je bij een baby niet je toon mag verhogen omdat het daar nu eenmaal enthousiast op reageert, maar betuttelend is niet nodig.
  • De voorbereide omgeving: Heel belangrijk is de omgeving aanpassen op de ontwikkelingsfasen van je kind. Een overzichtelijke en nette omgeving waar een kind weet en ziet wat het waar vandaan kan halen om te spelen.  Een eigen speelplek voor een kind.
  • Zelfstandigheid en verantwoordelijkheid: “Help mij het zelf te doen” is een belangrijke quote uit de Montessori denkwijze. Kinderen kunnen vaak meer dan we denken en het is belangrijk dat we ze die ruimte geven.
  • Vrijheid en grenzen: Kinderen hebben ruimte en vrijheid nodig om zich te kunnen ontwikkelen. Ze hebben letterlijk en figuurlijk bewegingsruimte nodig om dit te kunnen doen.
  • Vrijheid in keuzes: in hoe lang ze met iets spelen, hoe vaak het met hetzelfde speelt, de manier waarop het met iets speelt. Maar er zijn ook grenzen, huisregels, met niet alles kan en mag gespeeld worden, kinderen moeten eten en naar school. Montessori is niet straffen, maar op een duidelijk en neutrale manier reageren op ongewenst gedrag.
#Pikler

“Wanneer we de mogelijkheden van het kind en zijn zelfstandige activiteit vertrouwen en hem voor zijn eigen leerontwikkeling een ondersteunende omgeving bieden, is het tot veel meer in staat dan over het algemeen aangenomen wordt.”
Emmi Pikler

Emmi Pikler was een kinderarts en pedagoog en vertrouwde volledig op haar kindbeeld, dat van het competente kind, de nieuwsgierige baby die wil leren en ontwikkelen.

Het beeld wat je van een baby hebt, bepaalt je handelen. Voor veel volwassenen is het lastig om het kind zijn eigen zelfstandige leerproces te gunnen, omdat ze een beeld hebben van een afhankelijke baby die ze alles moeten leren. Maar de meeste ouders wensen een evenwichtig kind met een gevoel voor eigenwaarde, dat nieuwsgierig en vol vertrouwen in het leven staat, plezier heeft in het eigen kunnen en daarbij in staat is om met frustraties om te gaan. Daarvoor ging Pikler bij de opvoeding van het kind uit van drie kernthema’s:

  • Bewegen: Al bewegend leert de baby zichzelf en de wereld kennen. Op eigen tempo en initiatief. De rol van de volwassenen is het van voorwaarden te voorzien zodat het zijn natuurlijke nieuwsgierigheid en leergierigheid kan behouden en uitvoeren.
  • Spelen : En dan met name zelf spelen. Zelf spelen heeft een positieve invloed op het gevoel van autonomie van het kind: hij kan zelf bepalen waarmee hij speelt en hoe lang.
  • Verzorgen: Verzorgen is communiceren. De verzorgingsmomenten zijn de momenten voor aandacht en communicatie.

Zoals ik het nu globaal opsom, lijken de verschillende methoden erg veel op elkaar. Ik heb het idee dat het ook zo is, de ene richt zich wel meer op de jongere doelgroep, de ander meer op het schoolgaande kind. Maar er zitten ook verschillen in. Misschien kom ik daar in een volgend blog op terug.

Meer weten?

Meer weten over de verschillen tussen de methoden? Dit zijn interessante blogs erover:

Tips

Tot slot, wat leren we hiervan en welke tips ter vergroting van het zelfvertrouwen van kinderen kan ik jullie adviseren. Ik som er een aantal op:

  • Geef een kind de kans zelf een oplossing te verzinnen en grijp niet altijd direct in (tenzij het onveilig is). Een kind mag frustratie hebben en even mopperen, het leert hiervan en ontwikkelt zelfvertrouwen. Denk er maar eens over na, waar ben je trotser op? Iets wat iemand je vertelt heeft hoe je het moet doen, of dat je het helemaal zelf uitgezocht en uitgedacht hebt en het je uiteindelijk is gelukt? In ons blog over doorzetten, vertelden we je hier de voordelen al van!
  • Geef een kind een eigen veilige basisplek waar het kan spelen en bewegen. Pas het materiaal wat het daar tot zijn beschikking heeft aan op zijn ontwikkeling. Speelmateriaal hoeft niet duur te zijn en kan gewoon uit de keukenkastjes komen. Een glimmend bakje, een vergiet, een plastic bekertje, een rieten mandje.
  • Observeer en leer. Neem af en toe de tijd om je kind al spelend te observeren van een afstandje (zodat het niet verstoord wordt). Leer hierdoor je kind en zijn behoeften kennen, zijn taal spreken en hem zien als een uniek en zelfstandig wezen.
  • Communiceer met je kind wat je met hem gaat doen. Door te vertellen wat er met hem gaat gebeuren, kan hij zich mentaal en fysiek op alle handelingen voorbereiden (anticiperen). Later zal hij meedoen (participeren), en vervolgens is er werkelijk sprake van samenwerking tussen de volwassene en de baby (coöpereren).
  • Maak gebruik van de ik-boodschap
  • Geef vrijheid binnen grenzen. Een kind hoeft niet alles te mogen om zich goed te kunnen ontwikkelen. Een kind heeft behoefte aan grenzen, dit biedt veiligheid. Grenzen zijn als duidelijke regels waar het bijvoorbeeld wel en niet mag spelen, vaste bedtijden, afspraken en omgangsregels.

 

[hr]
Bronnen:

    • http://pikler.nl/
    • http://www.montessori-opvoeding.com/
    • http://www.magdagerber.org/blog/magda-gerbers-rie-philosophy-basic-principles

 

Fotocredit: